دوست داريم زندگى هايمان، سرشار از صميميت و خونگرمى و صفا باشد. حريم انسانها و حرمت همگان، محفوظ بماند و معاشرت هايمان نشات گرفته از «فرهنگ قرآنى » و تعاليم مكتب باشد. و اين، يعنى «زندگى مكتبى ». پايدارى و استحكام رابطه هاى مردمى، در سايه رعايت نكاتى است كه برگرفته از «حقوق متقابل » افراد جامعه باشد. در اينكه «چگونه بايد زيست » و چه سان با ديگران بايد رابطه داشت، نكته اى است كه در بحث «آداب معاشرت » مى گنجد. بر خلاف فرهنگ غربى، روح و محتواى فرهنگ دينى ما بر پايه «ارتباط »،«صميميت »، «تعاون »، «همدردى » و «عاطفه » استوار است. جلوه هاى اين فرهنگ بالنده نيز در دستورالعملهاى اخلاقى اسلام ديده مى شود. «زندگى مكتبى »، در سايه شناخت اين رهنمودها و به كار بستن آنها درصحنه هاى مختلف زندگى است، نه با شعار و ادعا. به هر ميزان كه معيشت ومعاشرت ما با اينگونه هدايتهاى دينى در مقوله رفتار، هماهنگ باشد، به همان اندازه زندگيهايمان «مكتبى » است. مسلمان بايد به گونه اى در چارچوب اصول وسنن فرهنگ دينى خودش زندگى كند كه با شهامت و افتخار، بتواند «امضاى دين »را پاى همه رفتارش بگذارد و زندگيش «برچسب اسلام » داشته باشد و الگوى اسلامى را بر زندگى خويش در خانه و جامعه، سايه افكن سازد. «آداب برخورد»، «ديد و بازديد»، «رفت و آمد»هاى خانوادگى و دوستانه،نحوه «گفتار» و «رفتار» با اقشار مختلف، «دوستى » و حد و حدود آن، مراعات «حقوق ديگران »، «ادب و سپاس و احترام »، از جلوه هاى بارز اخلاق معاشرت است. اين گونه رابطه هاى اجتماعى، با عنوانهاى مختلف و در شرايط گوناگون انجام مى گيرد. گاهى به صورت «صله رحم » است; در ارتباط با اقوام و بستگان.گاهى نام «عيادت » به خود مى گيرد; در مورد بيماران. گاهى نسبت به برادران وخواهران دينى، عنوان «زيارت » مى يابد، گاهى با همسايگان است، گاهى بامستمندان. گاهى هم بر محور اطعام است و گاهى به شكل مسافرتهاى دور ونزديك و بردن هديه و آوردن «سوغات سفر». گاهى هم براى شركت در مجلس عقدو عروسى يا مشاركت در مراسم سوگ و تسليت گويى است. به هر حال، همه اينها نوعى «رابطه » و «معاشرت » است و نشان دهنده منش انسانى و فرهنگ اخلاقى هر فرد. اسلام نيز در اين باره ها بسيار سخن گفته و رهنمودداده است كه در اين كتاب، گوشه اى از معارف و آموزشهاى دين در اين زمينه ها رامرور مى كنيم. باشد كه «فرهنگ خودى » و «هويت دينى » را پاس بداريم و با افتخار وسربلندى و رها از سلطه فرهنگى بيگانه و با تكيه بر رهاورد مكتب و وحى، زندگى وروابط خويش را بر پايه ارزشهاى برگرفته از قرآن و اهل بيت (عليهم السلام)،سامان بخشيم و براى نسلهاى آينده هم «ادب و اخلاق » را ميراث بگذاريم. آنچه پيش روى شماست مجموعه اى است از رهنمودهاى اخلاق دينى درمعاشرت با ديگران كه نخست، در سالهاى 78 - 1376 در مجله پيام زن با عنوان «اخلاق معاشرت » انتشار يافت و اينك با اندكى بازنگرى تقديم مى گردد. قم - جواد محدثى. اسفند 1378 ش.
لطفا منتظر باشید ...
