همه ی ما در این جا کارمان این است که به پژوهش بپردازیم، ولی آیا مفهوم واقعی آن را می دانیم؟
پژوهش یا تحقیق یک روند فعالانه، هوشیارانه و سامانمند برای کشف، تعبیر و بازنگری پدیدهها، رخدادها، رفتارها و فرضیهها است. پژوهش همچنین برای استفاده از پدیدههای موجود برای دست یافتن به راهکارهای عملی و فناوریها بهکار میرود. به طور معمول پژوهشگر نتایج پژوهش خود را در مجلههای علمی ارائه میدهد. پژوهش در دو بعد «یافت پرسش پژوهش» و دیگر «پاسخ دادن به آن» میباشد.
انواع پژوهش
پژوهش پایه ( بنیادی ) و پژوهش کاربردی:
پژوهش پایهای میتواند زمینهٔ « پژوهش کاربردی » را فراهم آورد، اما در
وهلهٔ اول متوجه کاربرد آن در زندگی انسانها نیست. در حالی که پژوهشهای
کاربردی دارای جنبهٔ عملی و مستقیما متوجه حل مشکلات جامعه و بشریت
میباشند. در ضرورت انجام این دو دسته از مطالعات شکی نیست. به عنوان مثال
تصمیم گیرندگان سیاسی هر کشور به جهت کسب توانایی در ادارهٔ عملی جامعه،
نیازمند پژوهشهای کاربردی میباشند و این دسته از پژوهشها خود متکی بر
پژوهشهای پایهای هستند.
مطالعهٔ اکتشافی و مطالعهٔ تفصیلی ( مطالعهٔ اصلی ):
مطالعهٔ اکتشافی، مطالعهای مقدماتی است. که بنا بر نوع تحقیق عمدتا از
طریق مطالعات کتابخانه ای، مشاهده، و یا مصاحبه شکل میگیرد. علت انجام
مطالعات اکتشافی عبارتند از:
1. غنی کردن پرسش پژوهش خود. از طریق مطالعات اکتشافی اهداف مطالعهٔ خود
را بهتر شناخته و حوزهٔ معرفتی خود پیرامون موضوع مورد نظر را گسترش
میدهیم. قابل توجه است که مطالعات اکتشافی به دنبال شناخت اجمالی و کلی از
مساله زوایای مختلف بحث و دیدگاههای مختلف در این زمینه میباشند.
2. مطالعه و پرس و جو از اهل فن به جهت شناخت منابع و متون اصلی پژوهش.
به عبارت دیگر امکانات مورد نیاز پژوهش و امکانات موجود خود را میشناسیم. (
مصاحبه میتواند در مطالعات اجتماعی با نمونهای از افرادی باشد که قرار
است تا دربارهٔ موضوعی پیرامون ایشان به تحقیق بپردازیم.) مطالعهٔ اکتشافی،
کوشش پژوهشگر به جهت کسب آگاهی اجمالی از کاری است که درصدد انجام آن
میباشد. مطالعهٔ اکتشافی شبیه مطالعهٔ اجمالی یک کتاب است که در آن با
مروری اجمالی بر عنوان کتاب، فهرست مطالب آن و فصول مختلف آن آمادهٔ
مطالعهٔ تفصیلی میگردیم. مطالعات اکتشافی پیش زمینهٔ مطالعات اصلی
میباشند. بسیاری تصور مینمایند که پژوهش یافتن پاسخ پرسشهای آن است. در
حالی که پژوهش در درجهٔ اول یافتن پرسشی اصیل و شایستهٔ پرسیدن و پژوهش
کردن است. شخصیت علمی دانشجو در گرو استحکام رسالهٔ پژوهشی وی و شخصیت
رسالهٔ پژوهشی وی در گرو پرسشهای مندرج در آن است. از این رو هر چه
پژوهشهای اولیه جدی تر گرفته شوند، بر ارزش نهایی کار علمی شما افزوده
میشود.
پژوهشهای توصیفی و پژوهشهای تحلیلی:
پژوهش توصیفی
این دسته از پژوهشها دارای صورتی « گزارشی » بدون تاکید بر علت یابی
مساله میباشند. مانند: گزارش یک واقعه و یا یک اندیشه که در آن تنها به
آنچه موجود است و نه چرایی امر موجود توجه میشود. برخی از محققان، مطالعات
توصیفی در حوزهٔ وقایع تاریخی ( زمان گذشته و نه زمان کنونی ) را تحت
عنوان پژوهشهای تاریخی جدا از پژوهشهای توصیفی مورد مطالعه قرار میدهند.
صرف نظر از جنبهٔ روششناسی خاص مطالعات تاریخی ، بسیاری از آنها هم واجد
ویژگی گزارشی بودن میباشند. یکی از روشهایی که به تازگی مورد توجه محققان
قرار گرفته است، پژوهشهای آنلاین می باشد. در این پژوهشها توزیع پرسشنامه
آنلاین محور پژوهش را تشکیل می دهد. مهیا نمودن پرسشنامه آنلاین – چگونه یک
تحقیق آنلاین را مدیریت کنیم؟ فرض کنید که تصمیم گرفته اید که یک پژوهش
آنلاین انجام دهید. سؤالاتی در ذهنتان هست که مایلید پاسخ داده شوند در
حالی که به دنبال راه سریع و ارزانی برای کسب اطلاعات از مشتریان، ارباب
رجوع و غیره می باشید. اولین و مهمترین چیزی که باید در مورد آن تصمیم
بگیرید این است که هدف تحقیق چیست. مطمئن شوید که می توانید طی عباراتی این
اهداف را به صورت سؤال و موارد قابل اندازه گیری بیان کنید. اگر نمی
توانید این کار را انجام دهید، بهتر است که به دیگر ابزارهای جمع آوری داده
ها نظیر گروههای تحت نظر و دیگر روشهای کیفی رو آورید. تحقیقات آنلاین
بیشتر بر روی جمع آوری داده های "کیفی" تمرکز دارند.
1- اهداف اساسی تحقیق
را مرور کنید. به دنبال کشف چه چیزی هستید؟ به عنوان نتیجه تحقیق چه کاری
می خواهید انجام دهید؟ تحقیقات آنلاین تنها یکی از راههای جمع آوری داده ها
و کمی کردن چشم اندازها هست.
2- تمامی آیتمهای اطلاعات مربوط را که می
خواهید داشته باشید، تصور کنید. گزارش نهایی چگونه خواهد بود؟ چه نمودارها و
اشکالی تهیه خواهند شد؟ چه اطلاعاتی برای اطمینان از اینکه عمل مورد نظر
انجام شده نیاز دارید؟
3- هر موضوعی در آیتمهای 1 و 2 را بر اساس ارزش آن
موضوع رتبه بندی کنید. آیتمهای یک و دو را برای اطمینان از اینکه اهداف،
موضوعات و اطلاعات مورد نیاز کامل هستند، دوباره ببینید. به خاطر داشته
باشید که نمی توان با پرسیدن سؤالات نادرست، مشکل را حل کرد.
4- سهولت یا
سختی مهیا نمودن اطلاعات در هر کدام از موضوعات برای پاسخگو چگونه است؟ اگر
سخت است، آیا راه دیگری برای کسب اطلاعات با پرسیدن سؤالات دیگر وجود
دارد؟ شاید این مهمترین قدم باشد. تحقیقات آنلاین بایستی دقیق، واضح و رک
باشند. با توجه به ماهیت "وب" و عدم استحکام همراه با آن، اگر پرسشنامه شما
هم بسیار پیچیده باشد و به راحتی قابل فهم نباشد، نرخ کسانی که کار را ول
می کنند، بالا خواهد بود.
5- دنباله ی مناسبی برای موضوعاتی که باید بدون
جهت گیری باشند، خلقکنید. مطمئن شوید سؤالاتی که اول پرسیده می شوند، نتیجه
سؤالی که بعداً پرسیده می شود را تحت تأثیر قرار ندهد. گاهی فراهم نمودن
اطلاعات فراوان یا واضح نشان دادن هدف تحقیق، خود می تواند باعث جهت گیری
شود. هنگامی که دنباله ای از موضوعات داشته باشید، می توانید برنامه ی
اولیه ای از یک تحقیق داشته باشید. اضافه کردن یک متن در مقدمه که به توضیح
پروژه پرداخته و انتظارات مورد نظر از پاسخ دهنده را ذکر می کند، پسندیده
است. داشتن عباراتی در پایان برای تشکر و نیز اطلاعاتی در مورد اینکه چگونه
می توانند پس از انتشار از نتیجه تحقیق آگاه شوند، کاری حرفه ای است.
6-
نوع سؤالاتی که برای پاسخ دهی مناسبترین بوده و از قدرت کافی برای برآورده
ساختن نیازهای تحلیلی برخوردارند را تعیین نمایید. بدین معنی که آیا می
خواهید از سؤالات متن باز ، دوگزینه ای ، چند گزینه ای ، رتبه دهی ، مقیاسی
یا مجموع ادامه دار (مقیاس نرخی ) استفاده نمایید. در اینجا خط درستی وجود
دارد که بایستی از روی آن عبور کنید؛ عموماً پیش نیازهای تجزیه و تحلیل
قوی به سمت طرح سؤالهای پیچیده تر رهنمون می شوند. به هر حال چند ابزار
وجود دارد که می تواند کار را راحت تر کند: الف- صفحات بخش بندی شده – از
اینکه تحقیقات در یک صفحه گسترده که نیاز به پایین رفتن مداوم داشته باشد،
پرهیز کنید. به عنوان یک ضرورت، صفحات بخش بخش شده ارائه کنید. در عین حال
از اینکه تنها یک سؤال در هر صفحه داشتهباشید نیز دوری کنید. زیرا این مورد
باعث زیاد شدن مدت زمان مورد نیاز برای تکمیل تحقیق شده و احتمال ترک کردن
تحقیق را بالا می برد. ب- پریدن منطقی – به منظور هوشمند کردن تحقیقتان از
پریدن منطقی استفاده کنید. از جملاتی نظیر "اگر به سؤال اول پاسخ منفی
دادید، آنگاه به سؤال چهارم جواب دهید" پرهیز کنید. این کار باعث دلزدگی
پاسخ دهنده شده و نرخ ترک را بالا می برد. تحقیق را طوری طراحی کنید که از
منطق صفحه استفاده می کند؛ بدین ترتیب، مسیر سؤالات درست به صورت خودکار بر
اساس پاسخهای پیشین تعیین می شوند.
7- سؤالات را بنویسید. ممکن است که
نیاز باشد برای هر موضوع چند سؤال نوشته شده و بهترین آنها انتخاب شود.
ممکن است که حتی بهتر باشد که تحقیق به چند بخش تقسیم شود.
8- توالی سؤالات
را مشخص کنید تا بدون جهت گیری باشند.
9- تمامی مراحل فوق را تکرار کنید
تا هر سوراخ بزرگی را پیدا کنید. آیا پرسشها واقعاً پاسخ داده شده اند؟ آیا
کسی آنها را برایتان مرور کرده است؟
10- مدت تحقیق را زمان بندی کنید. یک
تحقیق باید کمتر از پنج دقیقه طول بکشد. با سه تا چهار سؤال در دقیقه شما
محدود به حدود پانزده سؤال می شوید. یک سؤال متنی باز، معادل سه سؤال چند
گزینه ای است. اغلب نرم افزارهای آنلاین، مدت زمانی که پاسخگو صرف پاسخ
دادن به پرسشها صرف می کند را محاسبه می کنند
11- تحقیق را بین بیست نفر
یا بیشتر پیش آزمون کنید. بازخور آنها را همراه با جزئیات بگیرید. آنها در
مورد کدام قسمت عدم اطمینان داشتند؟ آیاسؤالی در مورد آن داشتند؟ آیا آنها
نسبت به آنچه که شما خواسته بودید، بد فهمی داشتند؟ آیا دیدگاهی داشتند که
در پرسشها و پاسخها منعکس نشده بود؟ الف- یک راه آسان برای این کار ایجاد
یک بررسی دیگر با تعدادی سؤال پاسخ آزاد همزمان با پروژه اصلیتان است که می
توان آن را تحقیق بازخور نامید. ب- تحقیق اصلی را به گروه آزمایشی ایمیل
کرده و پس از آن تحقیق بازخور را نیز برایشان بفرستید ج- با این روش، می
توانید نظرات گروه آزمایشتان را در مورد چگونگی عمل و نیز کاربردی بودن
تحقیق اصلیتان را با استفاده از تحقیق بازخورد کسب کنید.
12- بر اساس
بازخوردهایی که می گیرید، در پرسشنامه آنلاینتان بازنگری کنید.
13- تحقیق
را به همه پاسخ دهندگان بفرستید. تحقیقات آنلاین یک گزینه فوق العاده در
برابر تحقیقات گران پستی و تلفنی است. تنها چند هشدار در مورد این نوع از
تحقیقات وجود دارد که به هر حال باید از آنها آگاه باشید. اگر تلاش می کنید
که تحقیقی را بر اساس نمونه ای که نماینده جامعه اصلی باشد، لطفاً این را
در نظر داشته باشید که همه افراد آنلاین نیستند. همینطور تحقیقات آنلاین
مورد قبول همه نیست. تحقیقات ما نشان داده است که بافت جمعیتی که به
دعوتنامه های تحقیقات آنلاین پاسخ می دهند، تحت سوگیری افراد جوانتر است.
منبع: ویکی پدیا