آثار و برکات بینایی دل
برای همه ما پیش آمده که مشکلات عرصه را بر ما تنگ کرده در برخورد با ان به خود می گوییم چرا این مسئله را ندیدم !می‌دانید علت چیست؟ چون ما فقط از چشم سرمان برای دیدن استفاده می کنیم و این ابزار کمی برای دیدن حقایق است اگر چشم دلمان را باز کنیم، آنچه نادیدنی است را خواهیم دید و لذت دیدن را درک می‌کنیم.
چشم دل باز کن که جان بینی آنچه نادیدنی است آن بینی
فرهنگ قرآنی
کلماتی که در ذهن ما هستند سال‌ها پیش معنا شده‌اند و ما با این کلمات مأنوس هستیم، این‌ها معنای ظاهری کلمات می‌باشند. اما قرآن ما را با دنیایی بسیار زیبا و پر معنا آشنا می‌سازد که باطن و حقیقت این دنیا رابه ما نشان میدهد.
إِنَّ هَـذَا الْقُرْآنَ یِهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ وَیُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا کَبرًا؛ این قرآن، به راهی که استوارترین راههاست، هدایت می‌کند؛ و به مؤمنانی که اعمال صالح انجام میدهند، بشارت میدهد که برای آنها پاداش بزرگی است.
راه قرآن درست‌ترین و محکم‌ترین راههاست و هیچ سستی و خللی در قوانین آن دیده نمیشود بهترین و زیباترین راهی که هر کسی را به سر منزل موفقیت و خوشبختی می‌رساند.
بینایی ظاهری
بصر یا چشم عضوی است که با آن اشیا را می‌بینند و بینایی قدرتی است که به واسطه چشم، اشیا دیده می‌شوند و در صورت نداشتن قدرت بینایی به آن شخص نابینا می‌گویند.
معنای بینایی در قرآن
بینایی و بصیرت در قرآن معنای دیگری دارد، قرآن هر کسی را در صورت نداشتن قوه باصره نابینا نمی‌گوید بلکه نابینا کسی است که حق وحقیقیت را نمی‌بیند.
برای زندگی دنیایی ما نیاز به چشم داریم تا اطرافمان را ببینیم وزندگی بدون این نعمت الهی بسیار سخت می‌باشد، اما این کافی نیست قوی‌تر از ادراک بینایی، درک و شعوری است که باطن و حقیقت هر چیزی را برای ما نشان میدهد.
بصیرت عبارت از قوه قلبی است که به نور قدس روشن می‌باشد وبا آن قوه شخص حقایق و باطن اشیاء را می‌بیند.
آثار و برکات بینایی دل
اگر چشم خود را باز کنید و نگاهی به گنجینه بی پایان درون خود بیندازید ثروت‌های نا محدودی را پیرامون خود خواهید دید معدنی از طلا درون شما وجود دارد که شما می‌توانید هر آن چه را که برای زندگی نیاز دارید از آن استخراج کنید.یک قطعه فلز آهن ربا شده قادر است دوازده برابر وزن خود را از جا بلند کند و اگر آن را از نیروی آهنربایی تخلیه کنید حتی یک پرکاه را نمی‌تواند از جا بلند کند ؛ به همین ترتیب دو نوع انسان وجود دارد یک نوع انسان مغناطیسی که سرشار از ایمان و یقین به خدا است او می‌داند که برای موفقیت و پیروزی به دنیا آمده است از طرف دیگر انسان تخلیه شده از مغناطیس قرار دارد او همان جایی که هست در جا می‌زند.
انسان در این دنیا مسافری است که برای رسیدن به مقصد نهایی پیروزی و کمال نیاز به شناخت مسیر و راه‌های هدایت دارد و در این راه ابزارهایی لازم دارد تا او را یاری رسانند. از جمله این ابزارها گوش و چشم و دل می‌باشند که بدون آنان راهیابی و رشد و تکامل میسر نمی‌باشد.
خداوند در سوره اسراء 36 می‌فرماید :وَلاَ تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُولـئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً :آنچه به آن آگاهی نداری، پیروی مکن، چرا که گوش و چشم و دل، همه مسئولند.
در این آیه کریمه گوش و چشم و دل ابزارهای شناخت معرفی شده‌اند که خداوند ان‌ها را در برابر عملشان مسئول و پاسخگو دانسته است. نکته مهم این است که چه بسیارند کسانی که چشم و گوش سالم دارند اما در واقع کوران و کران هستند. در حقیقت آنها که چشم ظاهری خود را از دست میدهند، نابینا نیستند و گاه روشن دلانی هستند که نور قلبشان چراغ روشن راهشان میشود.
نابینایان واقعی کسانی هستند که چشم قلبشان کور شده است و حقیقت را درک نمی‌کنند. در روایتی از پیامبر اسلام (صلی الله علیه واله) می باشد که :بدترین نابینایی، نابینایی قلب است. در روایت دیگری از همان حضرت نقل شده است که؛ هنگامی که خدا بخواهد در حق بنده‌ای نیکی کند، چشمان قلب او را می‌گشاید، تا چیزی را که از او پنهان بوده مشاهده کند.
پیامدها و آثار کوری دل
خداوند راه‌های هدایت را برای همه قرار داده است و هر کس با قدرت اختیار خود راهش را انتخاب می‌کند حال یا محروم میشود و یا نهایت بهره را می‌برد. آیا کسی که بر اثر عمد یا سهو چشمان خود رااز دست میدهد و خود را از این نعمت الهی محروم می‌کند ضرر نمی‌کند؟ چه کسی باعث این محرومیت است؟ جز خود او؟ خداوند در سوره حج آیه 46 می‌فرماید :
أَفَلَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَتَکُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِهَا أَوْ آذَانٌ یَسْمَعُونَ بِهَا فَإِنَّهَا لَا تَعْمَی الْأَبْصَارُ وَلَکِن تَعْمَی الْقُلُوبُ الَّتِی فِی الصُّدُورِ :آیا آنان در زمین سیر نکردند، تا دل‌هایی داشته باشند که حقیقت را با آن درک کنند؛ یا گوش‌های شنوایی که با آن (ندای حق را) بشنوند!؟ چرا که چشم‌های ظاهر نابینا نمیشود، بلکه دل‌هایی که در سینههاست کور میشود.
آیا نابینا و بینا مساوی هستند؟ خداوند در قران کریم در سوره‌ها وآیات متعددی این تفاوت را تأکید کرده است. در سوره غافر آیه 58 خداوند چنین می فرما ید و َمَا یَسْتَوِی الْأَعْمَی وَالْبَصِیرُ وَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَلَا الْمُسِیءُ قَلِیلًا مَّا تَتَذَکَّرُون: هرگز نابینا و بینا یکسان نیستند؛ همچنین کسانی که ایمان آورده، و اعمال صالح انجام دادهاند با بدکاران یکسان نخواهند بود؛ اما کمتر متذکر می‌شوید! (58)
در این آیه مصداق نابینا را بد کاران و مصداق بینا را ایمان آورندگان و نیکوکاران به شمار آورده است ،انان که گناهکار هستند راه خطا را در پیش گرفته‌اند و حقیقت را گم کرده‌اند و نیکوکاران جویندگان واقعی راه خدا هستند.
زوال عقل
حال باید گفت : آنانی که چشم دل خود را به واسطه گناهان و دوری از خدا کور کرده‌اند عواقب کارشان در دنیا و آخرت چیست؟ کوردلان حقیقت و مفهوم گفتار خدا را درک نمی‌کنند ؛ می‌بینند اما کورند می شنوند اما کر هستند.
چگونه این بلا را بر سر خود آورده اند؟ فراموشی خدا عقل را زائل می‌کند و این زوال ثمره‌ای جز گمراهی ندارد شاید راهی را که مؤمنان به راحتی طی می‌کنند اینا ن در گل رفته‌اند. سال‌ها در گردابی که خود ساخته‌اند غوطه می‌خورند و لحظه‌ای از این دنیا لذت نمی‌برند.
بسته شدن راه توبه و بازگشت
کسی که خدا را فراموش کرد، عقلش زائل میشود و دیگر راه هدایت را نمی‌بیند پس حالا که عقل و بینش و بینایی خود را که از ابزارهای شناخت هستند تباه کرد پس دیگر راه بازگشت و توبه‌ای برایش باقی نمی‌ماند.
عوامل کوردلی
قرآن چه عواملی را باعث نابینایی می‌داند؟ در سوره طه علت این بیماری به زیبایی خاصی بیان شده است. اگر چشمان شما بیمار شود شما به سراغ چشم پزشک می‌روید او علت و درمان بیماری شما را می‌داند. برای نابینایی دل نیز پیش طبیبی که درد و درمان را بشناسد باید رفت تا شفا حاصل شود.
قرآن در آیات 124-125-126- چنین بیان می‌فرماید :
1. وَ مَنْ أَعْرَضَ عَن ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنکًا وَنَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَعْمَی.
2. قَالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِی أَعْمَی وَقَدْ کُنتُ بَصِیرًا.
3. قَالَ کَذَلِکَ أَتَتْکَ آیَاتُنَا فَنَسِیتَهَا وَکَذَلِکَ الْیَوْمَ تُنسَی.
و هر کس از یاد من روی گردان شود، زندگی (سخت و) تنگی خواهد داشت؛ و روز قیامت، او را نابینا محشور می‌کنیم!
(124) می‌گوید: «پروردگارا! چرا نابینا محشورم کردی!؟ من که بینا بودم!» (125)
می‌فرماید: «آن گونه که آیات من برای تو آمد، و تو آنها را فراموش کردی؛ امروز نیز تو فراموش خواهی شد!»(126)
علل این بیماری فراموشی خدا و ندیدن نعمت‌ها و آیات و نشانه‌های او معرفی شده است. کسی که خدا را فراموش کند و با او قطع رابطه نماید، راهی جز دل بستن به دنیا برایش باقی نمی‌ماند و تمام سعی و تلاشش به دست آوردن زندگی بهتر دنیایی خواهد شد، او روز بروز به زندگی دنیایی‌اش توسعه میدهد و با آن و لذت‌هایش سرگرم میشود اما این لذت‌ها چه کم باشد و چه زیاد، او را آرام نمی‌کند چرا که هرچه به دست آورد باز غصه چیزهایی را می‌خورد که به دست نیاورده، پس انسان دنیا پرستی که از یادخدا بریده همیشه در رنج و فشار به سر می‌برد.
پاداش و جزای کسی که خدا را فراموش می‌کند کوری دل است او در دنیا حقیقتاً کور است پس درآخرت نیز با چهره واقعی و باطنی خود محشور میشود.
نتیجه
اگر خدا را فراموش کنیم در دنیا زندگی بسیار سختی خواهیم داشت راه را گم می‌کنیم و جز سر در گمی ثمره‌ای عایدمان نمیشود وقتی فرمانروا و صاحب و سلطان این عالم خدا می‌باشد آیا میشود در ملک اوزندگی کرد و بدون او خوشبخت بود ؟! بهترین راه سعادت و پیروزی وزندگی خوب در این دنیا تنها با خدا بودن است.
مریم خندابی
بخش قرآن تبیان
منابع :
1-تفسیر المیزان –علامه محمد حسین طباطبایی
2- تفسیر موضوعی مراحل اخلاق در قرآن –آیةالله جوادی املی
3- تفسیر نمونه – آیة الله مکارم شیرازی
4-انسان کامل – شهید مطهری
5- آیه های زندگی – حسین اسکندری
6- معجم المفهرس محمد فؤاد عبد الباقی
