Muhakkik-i Sani"nin (ra)-1
Ali B. İzzuddin Hüseyin Kereki
[Ö. H/940, M/1519]
Doğum Yeri
Hicri 870, dokuzuncu asrın ortalarında Cebel-i Amul'un Kerek kasabasında sade ve mümin bir aile olan Şeyh İzzuddin Hüseyin'in (r.a) evi kutlu bir çocuğun dünyaya gelmesiyle aydınlandı. Babası ona Ali ismini koydu. Ali'nin, çocukluk çağlarını anne ve babasının gözetiminde İslami bir ortamda geçirmesi üzerinde büyük etkiler bırakmıştı. Artık öğrenim çağına yaklaşıyordu. Okuma-yazma öğrendikten sonra Kerek İlimler Havzasında İslami ilimler tahsiline başladı. İlim ve İslami maariflere duyduğu aşk onu nefis tezkiyesine yönlendirdi. Bu yolda gösterdiği büyük mücadelelerden sonra manevi makamlara ulaştı. İlim tahsili için Miys Havzasına gitti. Orada gösterdiği başarılardan sonra kısa zamanda havzanın üstatlarından oldu. Aynı havzada Şehid-i Sani huzurunda Şeraiu'l İslam ve Kavaid kitaplarinı okudu.[1] Orada elde ettiği tecrübe ve ilimlerden sonra, bir süre Cebel-i Amul İlimler Havzasında kaldı. Daha sonra, Dimeşk Havzasına, oradanda "Beytü'l Mukaddes" ve ardından da el-Halil'e geçerek araştırmalar yapmaya başladı. İstediklerini tahsil ettikten sonra, Mısır'a Ehlisünnet Havzasına gitti. Yapmış olduğu ilmi hicretler onu onuncu asrın büyük âlim ve muhaddislerinden yapmıştı. Daha sonraları Muhakkik-i Sani, Mevla-i Murevvic, Muhakkik Kereki ve Şeyhü'l Ala-i lakaplarını almıştı.
Muhakkik-i Sani (r.a), Mısır'da birçok büyük Sünni âlimden istifade ederek, onlardan içtihat izni aldı ve Cebel-i Amul'un büyük ve meşhur âlimlerinden biri oldu. Mısır'ı terk ederek velayet ve imamet şehri olan Necef İlimler Havzasına gitti.
Muhakkik-i Sani'nin (ra) Üstatları
Muhakkik-i Sani'nin Şia Üstatları:
1-Ali b. Hilal Cezairi (r.a)2-Muhammed b. Davud b. Muezzin Cezyini (r.a)
3-Şemsuddin Muhammed b. Hatun Amuli (r.a)
4-Seyyid Haydar Amuli (r.a)
5-Ahmed b. Ali Amuli (r.a)
6-Zeynuddin Cafer b. Hassam Amuli (r.a)
Sünni Üstatlarından bazıları:1-Ebu Yahya Zekeriya Ensari (ö. h.926)
2-Kemaluddin İbrahim b. Muhammed b. Ebu Şerif Kureyşi (ö. h.923)[2]
Muhakkik- i Sani’nin (ra) FaaliyetleriMuhakkik (r.a), büyük bir üstat olarak Necef'te eğitim kürsüsüne oturmuştu. Şah İsmail Safevi'den davet mektubu aldı. Muhakkik (r.a) Şia ve mektebe hizmet için fırsatı değerlendirerek bu daveti kabul etti. Hicri 916 yılında 50 yaşlarında Herat savaşında Şah İsmail'e katıldı. Bu hassas durumda faaliyete başladı. Muhakkik'in bu hareketi Şah'ı etkiledi. Şah Tahmasp Muhakkik'e şöyle dedi:
"Sen, hükümet ve memleket yönticiliğine benden daha layıksın; zira sen İmam Zaman'ın (a.f) vekilisin. Bundan böyle bende hâkiminiz olarak sizin emir ve sakındırmalarınız doğrultusunda hareket edeceğim."[3]
[1]-el-Tenbihatu'l İllize, s.28.
[2]-Fevaidu'r-Razaviye, s.341, "Şeyh Abbas Kummi."
[3]-Mefahir'u İslam, c.4, s.440 , "Ali Devani."
İbni Fahd-i Hilli (ra)-2
Muhakkik Hilli (ra)-2
Şehid-i Evvel (r.a)-4
Feyz-i Kaşani (r.a.) 2
Mirzai Şirazi (ra) 3
