نقش مذهب در اعتیاد
افتاده در باد (25 )

برای مطالعه ی بیست و چهارمین مقاله از سلسله مقالا ت « افتاده در باد » اینجا را کلیک کنید.

در این مقاله به طور مختصر گزارش برخی تحقیقات در زمینه شکل گیری مصرف مواد و ارتباط آن با مذهب و نهادهای مذهبی ارائه می شود.

کار فقیه تحقیق و جستجوی دقیق در منابع چهارگانه « کتاب، سنت، عقل و اجماع » برای دست یابی مطمئن به احکام الهی برای موضوعات متنوعی است که آدمیان در زندگی فردی و اجتماعی خود با آنها روبرو هستند. در این چارچوب یکی از جدی ترین موضوعات و معضلات جامعه ی نوین ، بحث اعتیاد و مصرف مواد مخدر است.

شاید از جهت شکل گیری ، بروز، و شیوع مصرف مواد ارتباطی با حوزه ی کار فقیه نداشته باشد اما فقه پویا حکم می کند که برای یک معضل جامعه ی معاصر که از بیماری اخلاقی اجتماعی اعتیاد رنج می برد ، احکام الهی را جستجو کند. به نتیجه پژوهش های مرتبط به تأثیر مذهب در پیشگیری از اعتیاد توجه کنید:

1) یکی از پژوهشگران در کشور مصر پس ازانجام تحقیقی در آن جامعه به این نتیجه رسید که: 5/63 درصد افراد مورد بررسی بر این باور بودند که مواد مخدر حرام است و 5/22 درصد آن را مکروه و 14 درصد حلال می پنداشتند. اما دسته ی اول تأکید داشتند چون مصرف مواد برای مقاصد پزشکی و درمانی است، پس حلال می شود. یعنی راه توجیه برای عملشان را فراهم می نمایند.

2) دو تن از پژوهشگران عضویت در گروه های مذهبی را به عنوان نکته ای که در بیشتر پژوهش ها به عنوان پیش بینی کننده ی مصرف است ، آورده اند. به این معنا که عضویت در گروه های مذهبی می تواند در پیشگیری از اعتیاد بسیار مؤثر باشد.

3)تعدادی از پژوهشگران طی پژوهشی درباره ی خانواده های پر خطر و کم خطر در ارتباط با مصرف مواد ، اهمیت نقش مذهب را نشان داده اند. به عنوان مثال خانواده های با خطر بالای مصرف مواد در باره ی اعتقاداتشان به خدا مطمئن نیستند و اجازه می دهند کودکان آنها خود اعتقاداتشان را تعیین کنند. با این حال هم چنان که کودکان به مرحله ی نوجوانی می رسند، والدین نگران می شوند و شروع به اعمال زوربه بچه ها برای قبول مذهب رسمی می کنند. بر عکس ، خانواده های با خطر پایین مصرف مواد، اعتقاد محکم به وجود خدا را در طی سال های اولیه ی کودکی تأیید می کنند ، اما بعد از نوجوانی اهمیتی به داشتن مذهب نمی دهند . آنها احساس می کنند که بنیان های اعتقادی را پی ریزی کرده اند و دغدغه ی مشارکت مذهبی ندارند.

4)در پیمایشی بر روی قریب به 8000 دانشجو در دانشگاه های سراسر آمریکا، یکی از پژوهشگران دریافت که میان مصرف ماری جوآنا، مواد روان گردان، تریاک و آمفتامین با نگرش های ضد فرهنگی همبستگی مثبتی وجود دارد.

5) و بالاخره این که، برای افراد معتاد زندگی حول به دست آوردن ، مصرف و بهبودی از اثرات مواد متمرکز است. آنها ممکن است احساس کنند که از دیگران جدا شده اند و چیز زیادی از زندگی اشان نمانده است. احساس می کنند زندگی شان بدون معنا است و هیچ هدف متعالی یا معنوی برای آن وجود ندارد. آنها احساس می کنند که هیچ قدرتی بزرگ تر از خودشان برای کمک به آنها وجود ندارد.

6) شواهد نشان می دهد ، رابطه ی معنادار و با ثباتی بین مذهب و معنویت از یک طرف و سلامت افراد از سوی دیگر وجود دارد.

7) صرف نظر از این که مذهب و دین داری چگونه سنجیده شود (به وسیله ی میزان حضور در مسجد یا کلیسا، اعتقاد به خدا، علایق مذهبی و فرقه ای) و حتی پس از کنترل مناسب متغیرهای مداخله گر، باز هم بین مذهب و سلامت رابطه ی مثبت وجود دارد.

8) اکثر تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که دین داری مانع از بزهکاری و سوءمصرف الکل و داروهای مخدر در جوانان می شود. همچنین در پژوهشی دیگر مشخص شد ، دین داری رابطه منفی با افسردگی ، پریشانی روانی ، بزهکاری ، رفتارهای منحرف و سوءمصرف الکل و دارو، دارد.

با توجه به گزارشات فوق به نظر می رسد بایستی نگاه ویژه و تخصصی به نقش مذهب در شکل گیری اعتیاد داشته باشیم .