مردم ، پیروز واقعی انتخابات

• میزان حضورمردم در انتخابات ریاست جمهورى از پیش بینى ها فراتر رفت

هرچند كاندیداهاى نهمین دوره ریاست جمهورى از نخستین روزهاى خرداد اجازه یافتند تا خود را به مردم بباورانند و امید داشته باشند كه مردم آنها را باور كنند، اوج تبلیغات در روزهاى پایانى هفته گذشته رخ داد و چهارشنبه به آخرین سطح خود رسید. شاید و با احتمالى قریب به یقین، تصمیم همفكران دكتر معین براى حضور در میدان هاى اصلى شهر و گفت و گوى رودررو با مردم، یكى از عامل هایى شد كه صحنه تبلیغات را گرم تر و فعال تر كرد. حضور گروهى از روزنامه نگاران، فعالان سیاسى و اعضاى عمدتاً جوان ستادهاى حامى مصطفى معین در بیست میدان اصلى تهران، صحنه اى نقش زد كه به اعتقاد بسیارى اگر در عرصه فعالیت هاى انتخاباتى «بى نظیر» نبود، غیر منصفانه است كه صفت «كم نظیر» به آن تعلق نگیرد.

حضور آنهایى كه «انتخابات» در آخرین روزهاى تبلیغات برایشان اهمیت یافته بود، تا پاسى از شب در خیابان ها و گفت و گوهاى صریح و شفاف میان موافقان و مخالفان، صحنه هایى بود كه مشابهش پیش از این تكرار نشده بود، هرچند در دوره هاى پیشین انتخابات ریاست جمهورى و بویژه سال 76 جمعیت خاموش، اما اثرگذار در واپسین ساعت ها به خیابان ها آمدند و همان ها بودند كه صندوق هاى رأى را به گونه اى دیگر پر كردند.

پیروز انتخابات 27 خرداد كیست؟ كسى كه سهم بیشترى از آرا دارد؟ احزاب؟ حاكمیت؟ و یا ... از امروز باب تأویل بر روى فعالین عرصه سیاست گشوده خواهد شد تا هر یك به استناد پاره اى ادله و شواهد حكم كنند كه برگ بخت و كارت اقبال مردم، به نام ایشان صادر شده است. كسى كه رأى بیشتر آورده باشد و حزبى كه چنان كسى را در دامان خود پرورده باشد از امروز خواهد پنداشت كه پیروز انتخابات اوست. حاكمیت نیز به اعتبار آنكه توده ها را به میدان رقابت كشانده است به قدر كفایت دلیل دارد تا خود را پیروز و بختیار فرض كند. احزاب كامیاب هم به خود خواهند بالید كه فهرست شعارها و برنامه هایشان، اعتماد ملى را جلب كرده است. به اتكاى همین واقعیت، بیراه نیست خود را پیروز انتخابات بخوانند. اما...

اما نه در ذهن نامزد پیروز، نه در خاطر حاكمیت و نه در ضمیر احزاب كامیاب شاید این فكر خطور نكرده باشد كه پیروزى سیاسى در پدیده انتخابات 27 خرداد، فقط یك سكو ندارد، جایگاهى است كه سكوى اول آن، قدرى بلندتر از سكوى دوم است. خطاست اگر برنده این رقابت ، جایگاه خود را سكوى اول بداند. برنده رقابت 27 خرداد ، البته روى سكو رفته است اما سكویى كه سایه سكوى اول هنوز رویش افتاده است. سكوى اول در پیروزى رقابت 27 خرداد ، بى هیچ تردید و تعللى، از آن مردم است.

دیگر كسى تردید ندارد كه صاحبان قدرت و نامزدهاى رقابت انتخابات ، به دامان مردم آویختند. گویا براى ایشان هم مسجل شده بود كه جز از طریق تأثیر بر مردم، راهى به دهى نخواهند برد. هم از این رو بود كه فقط به عرضه نظرات خود به مردم اكتفا نكردند. بلكه لحن التماس و طعم تقاضا و تمنا در سخنانشان خطاب مردم پیدا بود. رجال سیاست ما مردم را یافته اند و شأن و اهمیت خواست آنها را دریافته اند. دیگر كسى گویا براى كسب كرسى قدرت به دنبال نفوذ و تأثیر بر اركان اثرگذار حاكمیت نیست. دیگر كسى خیال نمى كند كه با مصادره سخن و نظر بزرگان نظام، پیروز میدان رقابت خواهد بود. دیگر كسى حجم تبلیغ و سرمایه گذارى خود را بر طیف هاى محدودى چون فعالین اقتصادى بازار متمركز نمى كند. همه مردمى شدند و در معرفى خود به عنوان سیاستمدارى مردم گرا و مردم دوست و مردم پسند، مسابقه دادند.

محور شدن و اهمیت یافتن «مردم»، البته نتیجه هوش سرشار احزاب، نامزدها و حتى برخى نهادهاى حاكمیت نبود. اهمیت «مردم» را خود مردم به آنها تحمیل كردند. اعجاز اراده ملى همین است. رود ظاهراً ساكت و آرامى است خواست مردم، اما در بطن آن خروش و خشمى نهفته جریان دارد كه اگر صاحبان یا طالبان قدرت، به آن توجه نكنند - كه تا پیش از عصر اصلاحات توجه نكردند - خود روزگارى ناخواسته در مسیر آن خواهند نشست.

عقلانیت به جاى حماسه

روحیه حماسى الزاماً از معیار و منطق عقل تبعیت نمى كند. مردم از روحیه حماسى فاصله گرفته اند. دورى از گفتمان حماسه، به هیچ وجه به معناى دورى از مشاركت گسترده نیست. در فضاى حماسه آنچه ذهن مردم را مى شوراند هیجان است، در فضاى عقلانیت اما آنچه مى جوشد منطق و محاسبه است. نامزدها از دامن زدن به فضاى حماسى دست شستند. حاكمیت و بازوهاى سیاسى و تبلیغى اش دیگر به دامان حماسه توسل نجست. اما خطاست اگر تصور شود كه احزاب و حاكمیت، خود خواستند كه از حماسه سازى دورى گزینند. مردم، عقلانیت را بر كرسى حماسه جایگزین كردند. صداى افراط و تفریط آنها را به میدان حماسه نكشانید اگر هم با تسامح بتوان از حماسه سخن گفت، حماسه اى را مى توان نشان داد كه طى آن مردم از گفتمان احساسى دینى به سمت گفتمانى عرفى و عقلانى گرایش پیدا كردند. نشانه اول در پختگى اقدام مردم، دورى از فضاى حماسى است و قرینه اول براى نشستن مردم بر سكوى اول پیروزى در رقابت 27 خرداد ، تحمیل فضاى عقلانى به اركان حاكمیت و احزاب بود...

منبع : سرویس سیاسی روزنامه ایران